Lot 2934

Gehalveerde Nederlandse Zilveren Dukaat Utrecht 17(69) met instempeling ‘Gekroond wapenschild van de Generaliteit’ - 40x19 mm 13,15 gram - Ingestempelde helft bij de muntbusopening apart gehouden voor eventuele contra-expertise van het essaai – Object van historisch belang, ongepubliceerd, van de grootste zeldzaamheid. = Halved Dutch Silver Ducat Utrecht 17(69) countermarked on the obverse 'Crowned coat of arms of the Generality' - 40x19 mm 13.15 grams - Stamped half coin kept aside at the ‘Muntbusopening’ for possible counter-expertise of the essay - Object of historical importance, unpublished, of the highest rarity. Tijdens de ‘Muntbusopening’, waarbij onder andere de kwaliteit van de muntstukken wordt gecontroleerd die een muntmeester in een zekere periode heeft opgeleverd, wordt van elke soort afgeleverde munten in de muntbus een bepaald aantal afgezonderd voor de bepaling van het metaalgehalte. Deze muntstukken worden gehalveerd. De ene helft wordt gebruikt voor het essaai, waarbij de helften gesmolten worden en dus verloren zullen gaan; de andere helft wordt door de Essaieur Generaal van een instempeling voorzien en weggeborgen voor de eventuele contraexpertise ingeval er een geschil over de uitkomst van het essaai ontstaat. De instempeling moet voorkomen dat deze halve munten worden omgewisseld met andere. Nergens wordt ooit vermeld wat voor instempeling hiervoor gebruikt werd; dit werd blijkbaar als geheim gezien. Het is uiterst waarschijnlijk dat deze twee halve Zilveren Dukaten dit geheim eindelijk onthullen. Het College van Raden en Generaalmeesteren van de Munt, dat verantwoordelijk was voor de muntbusopeningen, handelde immers namens de Staten Generaal en de keuze van het Generaliteitswapen is dus niet meer dan logisch. De twee exemplaren die in deze veiling voorkomen tonen beide geen sporen van circulatie. Het zijn uiteraard niet twee helften van dezelfde munt, maar uit vergelijking van de ‘overlappende’ gedeelten blijkt wel dat zij met dezelfde stempels geslagen zijn. Deze twee halve munten voegen een klein maar belangrijk feit toe aan onze monetaire geschiedenis. = During the ‘Muntbusopening', which includes checking the quality of the coins that a Mint Master has delivered over a certain period, a certain number of each type of coins delivered in the ‘Muntbus’ is segregated for the determination of the metal content. These coins are halved. One half is used for the essay, where the halves are melted and thus lost; the other half is stamped by the Essaieur General and stored away for possible counter-expertise in the event of a dispute about the outcome of the essay. The stamping must prevent these half coins from being exchanged for others. Nowhere is it ever mentioned what kind of countermark was used; this was apparently seen as a secret. It is highly probable that these two half Silver Ducats finally reveal this secret. After all, the Board of Councils and Masters General of the Mint, which was responsible for the Muntbusopening, acted on behalf of the Staten General and the choice of the Generality coat of arms is therefore only logical. The two copies present in this auction both show no traces of circulation. They are of course not two halves of the same coin, but a comparison of the 'overlapping' parts shows that they were struck with the same dies. These two half coins add a small but important fact to our monetary history.