Kavel 348

Klop ‘Stadswapen Breda’ op: Schotland, James VI, Unit of Sceptre piece z.j. 10e emissie 1609-1625 (S. 5463) – Vz. Gekroond borstbeeld naar rechts met zwaard en rijksappel, ter hoogte van zijn nek geklopt met het stadswapen van Breda. Kz. Gekroond wapenschild tussen I en R – goud, 37 mm, lichte buigsporen overigens ruim ZF. RRRR, van de grootste zeldzaamheid. Tijdens de 80-jarige oorlog werd Breda in 1590 veroverd door het Staatse leger door middel van de beroemde list met het turfschip. 34 jaar later wilde de Markies van Spinola Breda terugbrengen onder Spaans gezag, hij rustte een voor die tijd immens leger uit en besloot de sterke vestingstad langdurig te belegeren. Na elf lange maanden capituleerde de Staatse gouverneur Justinus van Nassau en werd de stad wederom onderdeel van Spaans Brabant. Slechts 12 jaar later in 1637 slaagde Frederik Hendrik erin om de stad na een kort beleg definitief in Staats bezit te krijgen. Tijdens de belegering van 1624-1625 moesten de soldaten van het verdedigende garnizoen uitbetaald worden. In september 1624 besluit men, indien noodzakelijk, noodmunten te zullen slaan en deze tegen de zilverwaarde in omloop te brengen. In januari 1625 werd hiermee begonnen; er bleek echter zo weinig zilver in de stad aanwezig dat de munten voor het dubbele van de intrinsieke waarde werden uitgegeven. Het lijkt waarschijnlijk dat in deze periode de aanwezige gouden en zilveren munten eveneens in koers verhoogd (verdubbeld) zijn en dat dit op deze muntstukken met een instempeling van het stadswapen werd aangegeven. Van der Wis heeft geconstateerd dat het ponsoen waarmee de munten geklopt zijn, identiek is aan het stempel waarmee de zilveren noodmunten zijn vervaardigd. Er zijn meerdere binnen- en buitenlandse munten met deze klop beschreven; het voorkomen op een Schotse unit is tot dusverre niet gepubliceerd. Zie verder De Nederlandse noodmunten van de Tachtigjarige Oorlog ’s-Gravenhage 1955: 60-61. Mailliet verwijst naar een Turkse munt ‘contre-marquée aux armes de Breda’ en koppelt hier het jaar 1624 aan (Mail. 4). Ook in de CNM bij het voorwoord bij Breda wordt gesproken over ‘gouden en zilveren munten met het stadswapen ingestempeld’. Van der Wis maakt onder nummer A2 in zijn Catalogus van kloppen melding van ‘In- en uitheemse gouden en zilveren muntsoorten’ die geklopt met het stadswapen van Breda voorkomen. In 1949 verscheen van de hand van H.E. van Gelder een artikel getiteld ‘Klop van Breda’ in JMP (1949, p 101-102).